Di tích lịch sử Rừng Trần Hưng Đạo là di tích về địa điểm thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân (ngày 22/12/1944), tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam ngày nay.

Di tích được phân bố trên địa bàn 2 xã Tam Kim và Hoa Thám, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, gồm 05 điểm: Rừng Trần Hưng Đạo, Hang Thẳm Khẩu, Đồn Phai Khắt, di tích Vạ Phá, xã Tam Kim và di tích Đồn Nà Ngần, xã Hoa Thám.

Rừng Trần Hưng Đạo: là khu rừng nguyên sinh, diện tích 201,7 ha, có địa thế hiểm trở “Tiến khả dĩ công, thoái khả dĩ thủ”, thuận lợi cho việc đánh du kích và rút lui. Cụm di tích này bao gồm 4 địa điểm quan trọng:

- Địa điểm thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân (22/12/1944): là khu đất bằng - nơi ghi dấu sự kiện thành lập đội VNTTGPQ. Tại địa điểm này, năm 1994, đã dựng một nhà Bia trung tâm với 2 tầng 8 mái. Bia có 4 mặt, cao 1,3m, rộng 0,76m, khắc toàn văn Chỉ thị thành lập đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc; 10 lời thề danh dự do đồng chí Võ Nguyên Giáp đọc trong Lễ tuyên thệ (sau này trở thành lời thề danh dự của Quân đội nhân dân Việt Nam) và danh sách 34 chiến sĩ.

- Địa điểm Lán nghỉ và bếp ăn của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân: nằm cách nhà bia trung tâm khoảng 30m, mô phỏng lán trại cũ của Đội - hai dãy nhà xây theo kiểu nhà của người miền xuôi, bằng chất liệu bê tông cốt thép. Đối diện lán nghỉ là dãy nhà bếp ăn của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân.

- Địa điểm mỏ nước phục vụ nước sinh hoạt đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân: từ khu lán nghỉ - bếp ăn, theo con đường nhỏ xuống khoảng 50m, là một mỏ nước chảy liên tục, nơi đây là địa điểm để lấy nước sinh hoạt của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân. Tại đây, vẫn còn những cây sấu cổ thụ mà Đội Tuyên truyền đã dùng cho sinh hoạt hàng ngày.

- Đỉnh Slam Cao: là nơi đồng chí Võ Nguyên Giáp và Ban Chỉ huy Đội đặt trạm quan sát. Đây là đỉnh cao nhất của núi Dền Sinh. Từ đây, có thể quan sát các hướng: phía Tây Bắc là Đồn Phai Khắt, làng Phai Khắt và núi Thẳm Khẩu; phía Đông Bắc là Đồn Nà Ngần; phía Đông Nam là Đồn Benle, bên đường số 3B - trên đường đến đèo Cao Bắc. Trên đỉnh Slam Cao là vạt đất bằng phẳng, rộng trên 500m2, hiện nay có cột cờ và nhà bia ghi dấu sự kiện.

Với những giá trị đặc biệt của Khu di tích, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định xếp hạng Di tích lịch sử Rừng Trần Hưng Đạo (huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng) là di tích quốc gia đặc biệt (Quyết định số 2383/QĐ-TTg ngày 09/12/2013).