Trải qua bao thăng trầm của thời gian cùng biến cố lịch sử, cầu Long Biên vẫn hiên ngang và trở thành một trong những biểu tượng của Hà Nội.

Cầu Long Biên là cây cầu thép đầu tiên bắc qua con sông Hồng nối hai quận Hoàn Kiếm, quận ba Đình với quận Long Biên của Hà Nội. Cây cầu do Pháp xây dựng từ năm 1898 đến 1902 dưới thời Toàn quyền Đông Dương lúc bấy giờ là Doumer. Nó có tên ban đầu là cầu Paul Doumer. Hiện trên đầu cầu vẫn còn tấm biển kim loại có khắc chữ ghi thời gian thi công và nhà thầu xây dựng: 1899 - 1902 - Daydé & Pillé - Paris.

Kiến trúc cầu Long Biên

Cầu rộng 4,75m, dài 2290m qua sông và 896m cầu dẫn với 19 nhịp dầm thép đặt trên 20 trụ cùng kiến trúc độc đáo. Cây cầu được thiết kế với một đường sắt đơn chạy ở giữa còn hai bên là hai làn đường dành cho xe cơ giới và người đi bộ. Đường cho các loại xe là 2,6 m và luồng đi bộ là 0,4 m. Ngày nay do giao thông ngày một tăng trong thập kỷ 90, cầu Long Biên được sử dụng chỉ cho tàu hỏa, xe đạp và người đi bộ. Luồng giao thông của cầu theo hướng đi xuôi ở phía trái cầu chứ không phải ở bên phải như các cầu thông thường khác. Cầu Long Biên được thiết kế và thi công bởi những công ty nổi tiếng hàng đầu tại Pháp nên đảm bảo được cả yếu tố kỹ thuật và nghệ thuật xây cầu hiện đại, tinh tế nhất. Toàn bộ thân cầu được làm bằng thép với kết cấu thép tầng tầng lớp lớp được thiết kế rất hài hòa ấn tượng. Nhìn từ xa cầu Long Biên giống như một con rồng khổng lồ uốn lượn vừa mềm mại vừa mạnh mẽ, hiên ngang.

Lịch sử cầu Long Biên

Trong chiến dịch Sấm Rền (1965–1968), cầu Long Biên bị máy bay Mỹ ném bom 10 lần, hỏng 7 nhịp và 4 trụ lớn. Trong Chiến dịch Linebacker II của không lực Hoa Kỳ (1972) cầu Long Biên bị ném bom 4 lần, phá hỏng 1500 mét cầu và hai trụ lớn bị cắt đứt. Để bảo vệ cầu, bộ đội công binh và phòng không Việt Nam xây dựng hai trận địa pháo phòng không cao 11,5 m trên bãi cát nổi giữa sông Hồng (còn gọi là bãi giữa), để vẫn có thể bắn máy bay Mỹ khi có lũ cao nhất. Các nhịp của cầu bị bom đánh sập đã được thay bằng các dầm bán vĩnh cửu, có khẩu độ ngắn đặt trên các trụ mới. Lịch sử sử dụng cầu Long Biên đã chứng kiến các điểm cao trên thành cầu trở thành ụ pháo cao xạ chống máy bay Mỹ trong thời gian chiến tranh. Trong những năm chiến tranh chống Mỹ 1965–1967, các lực lượng vũ trang của Quân đội nhân dân Việt Nam đã bảo vệ cầu Long Biên như thả bóng hơi, tạo sương mù của lực lượng bộ đội hoá học đối với máy bay Mỹ. Đặc biệt các tiểu đội cao xạ 12,7 ly và 14,5 ly đã anh dũng cắm chốt tử thủ trên các đỉnh cao nhất của cầu để bắn các phi đội F4 của Mỹ ném bom phá cầu. Hàng ngày các anh đã trực chiến 24/24 ăn ở sinh hoạt tại chỗ, được đồng đội tiếp tế cơm nước từ dưới kéo lên.

Cầu Long Biên là công trình tầm cỡ khu vực và thế giới thời bấy giờ. Khi được khánh thành, cầu Long Biên là cây cầu dài thứ hai trên thế giới chỉ sau cầu Brooklyn ở Mỹ.