Đèo Hải Vân trước kia được gọi là đèo Ải Vân do có cửa ải nằm trên đỉnh đèo. Sau đó, đèo lại được đổi tên thành đèo Mây vì nằm khuất trong chân mây. Theo lịch sử ghi chép lại, trước năm 1306, đèo Hải Vân thuộc hai châu Ô, Rí của Vương quốc Champa.

Sau này, khi cầu hôn công chúa Huyền Trân, vua Chế Mân đã đem tặng lại hai châu này làm sính lễ. Đến năm 1402, sau khi nhà Hồ đánh chiếm Chiêm Thành thì đèo Hải Vân từ ranh giới của hai nước trở thành vùng đất thuộc về nước Đại Ngu.

Đèo Hải Vân là một trong những đường đèo ven biển đẹp và ấn tượng bậc nhất thế giới. Cung đường Hải Vân chênh vênh, khúc khuỷu, nổi bật giữa màu xanh bạt ngàn núi non hùng vĩ. Có lúc nó cong mình uốn lượn ôm theo triền núi. Đôi khi nó lại bất ngờ rẽ ngoặt, tạo ra những đường zigzag lạ mắt. Hải Vân với một bên là núi cao, phía xa là biển lớn. Tất cả tạo nên bức tranh thiên nhiên tráng lệ, mê đắm lòng người. Nó là tác phẩm tuyệt vời của tạo hóa và là một công trình kỳ công của bàn tay con người.

Hải Vân đem lại cho người chinh phục nó những cung bậc cảm xúc khó tả. Bạn sẽ thật hào hừng và tò mò khi khởi đầu hành trình tại chân đèo. Tiếp đó là hồi hộp và lo lắng với những cung đường đèo quanh co, khúc khuỷu. Hải Vân được mệnh danh là con đèo hiểm trở nhất Việt Nam. Chính điều đó lại đem đến cho du khách những cảm giác thú vị và thách thức. Và rồi bạn sẽ choáng ngợp trước khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp.

Từ trên đèo có thể phóng tầm mắt bao quát cả một vùng trời, dãy Bạch Mã nối nhau trùng điệp ẩn hiện sau làn sương mờ, tuyến tàu hỏa Bắc – Nam lượn mình phía đưới và xa hơn là biển xanh chạm đường chân trời.

Đứng phía Bắc đèo có thể nhìn thấy làng chài và vịnh Lăng Cô xanh màu ngọc bích với bãi cát trắng trải dài, đẹp như tranh vẽ. Còn đứng phía Nam đèo là cả thành phố Đà Nẵng, cảng Tiên Sa, cù lao Chàm và bán đảo Sơn Trà xanh mướt được nhìn từ trên cao.