Đền Cô Đôi Cam Đường ở đâu?

Đền Đôi có vị trí "tọa sơn hướng thủy" phía trước là dòng suối xanh, lưng dựa vào gò đồi đất lớn tại thôn Chiềng On, xã Cam Đường nay là phường Bình Minh, thành phố Lào Cai. Đền Đôi cô còn có tên gọi khác là đền "Cô đôi Cam Đường".

Giải thích về tên gọi Cô Đôi Cam Đường ngày nay

Có người thắc mắc rằng, Cô Đôi Cam Đường có ngang hàng với Cô Đôi Thượng Ngàn trong hệ thống thần linh Tứ Phủ hay không? Câu trả lời là không. Bản chất của thuật ngữ nói về hai cô là “Đôi Cô Cam Đường”, tức là ám chỉ hai cô gái hiển linh tại xứ Cam Đường. Nhưng dần dần, nhân dân truyền miệng và đảo lại thành “Cô Đôi Cam Đường”. Hai cô thực chất không có mối liên hệ với Mẫu Thượng Ngàn nên không chính thức thuộc hàng Tứ Phủ. Nhưng hai cô cũng rất hay về giáng hầu.

Sự tích Cô Đôi Cam Đường

Cô Đôi Cam Đường vốn là hai cô gái trẻ tuổi đôi mươi, quê ở vùng Đình Bảng thuộc tỉnh Bắc Ninh ngày nay. Khi ấy, Lào Cai là vùng đất giao thương tấp nập, con buôn từ miền xuôi đến miền ngược đều tới đây để buôn bán. Hai cô gái đã cùng nhau lên xứ Lạng bán vải và trao đổi lấy các sản phẩm khác tại khu làng chiềng On. Nhưng thực chất, hai cô được triều đình giao nhiệm vụ lên vùng Lào Cai để do la tình hình giặc Thanh và giúp đỡ quân ta. Dù không ai biết về thân thế họ, tình cảm giữa dân làng và hai cô vẫn rất thân thiết. Bẵng đi một thời gian, dân làng chiềng On không thấy hai cô đến bán vải nữa. Rồi một hôm, người ta phát hiện xác hai cô trôi dạt về làng. Ai ai cũng thương xót và lập miếu thờ hai cô tại nơi đây. Các bô lão trong làng nói, trong khi bí mật tiếp tế quân ta chống giặc Thanh, hai cô đã bị chúng phát hiện và giết chết. Xác hai cô bị thả xuống suối và dạt về làng chiềng On.

Lạ kỳ thay, sau đó dân làng Chiềng đều làm ăn vô cùng thuận lợi, mùa màng bội thu,…Người ta rỉ tai nhau rằng, hai cô gái trẻ tuổi tốt bụng đã linh ứng và phù hộ cho nhân dân nơi đây có cuộc sống ấm no. Tiếng lành đồn xa, không chỉ dân làng mà khách hành hương tứ xứ cũng đã đến chiêm bái cửa đền hai cô để tưởng nhớ công ơn hai cô gái trẻ. Miếu thờ hai cô cũng dần được tu sửa thành Đền Cô Đôi Cam Đường.

Lịch sử hình thành đền Cô Đôi Cam Đường

Ngôi đền đã tồn tại cách đây hàng trăm năm, gắn liền với truyền thuyết bí ẩn rằng: Xưa kia, vùng Lào Cai là nơi buôn bán, trao đổi hàng hóa tấp nập giữa miền xuôi và miền ngược. Ngày đó có 2 người con gái còn rất trẻ, tuổi độ đôi mươi, quê từ làng Đình Bảng- Bắc Ninh lên buôn bán vải. Hai cô gái thường ở lại khu làng Chiềng On để buôn bán trao đổi vải lấy các sản phẩm khác đem về xuôi, tình cảm của dân làng với 2 cô gái rất gắn bó và thân thiết. Bẵng đi một thời gian không thấy 2 cô gái đến nữa, rồi một ngày người làng Chiềng bỗng phát hiện thấy xác 2 cô trôi dạt về làng (nơi đền Đôi Cô ngày nay). Làng Chiềng lập miếu thờ hai cô. Từ đó dân làng làm ăn phát đạt, mùa màng bội thu… tiếng lành đồn xa, không những người dân địa phương mà cả du khách khắp mọi miền cũng về đây thắp hương tưởng nhớ 2 cô gái trẻ tốt bụng luôn phù hộ cho người dân có cuộc sống ấm no, yên bình. Ngày tháng trôi qua, am miếu nhỏ đã được nhiều lần sửa sang trùng tu lại thành đền khang trang hơn gắn với tên gọi là “đền Đôi Cô” như ngày nay.​

Cũng giống như những ngôi đền khác, đền Đôi Cô hàng năm cũng có một số ngày lễ như: lễ Thượng nguyên, lễ vào hè, lễ ra hè. Ngày lễ chính của đền Đôi Cô được tổ chức vào ngày 13 tháng 9 âm lịch hàng năm.

Đền Đôi Cô cùng với chùa Cam Lộ liền kề là quần thể di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh thu hút du khách trong và ngoài tỉnh đến tham quan, chiêm bái.

Chùa Cam Lộ tổ chức ngày lễ chính lớn nhất là ngày 12/4 âm lịch với quy mô lớn mang ý nghĩa tưởng nhớ đến ngày sinh của Phật.