Nếu có dịp ghé qua làng Phong Lệ, quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng vào tháng 4 âm lịch, bạn sẽ được trải nghiệm các hoạt động của lễ hội Mục đồng làng Phong Lệ, đây là lễ hội Mục đồng rất độc đáo tại làng Phong Lệ nay thuộc thôn Phong Nam, xã Hòa Châu, huyện Hòa Vang.

Chuyện kể rằng, làng Phong Lệ xưa có một cồn cỏ. Ngày nọ, có người xua đàn vịt lên cồn, chân vịt bỗng bị dính chặt xuống đất như có bàn tay ai đó níu lại. Cho là có thần linh giáng hạ nên chẳng ai dám bén mảng đến cồn. Từ đó cồn có tên là cồn Thần. Một hôm có đàn trâu trong làng chạy lạc lên cồn, đám trẻ chăn trâu đến tìm, nhưng không hề hấn gì cả. Từ đó có tiếng đồn lan ra là cồn Thần chỉ cho các trẻ chăn trâu đến gần mà thôi. Xóm cồn về sau được gọi là xóm Đồng, làm nơi tụ tập của các mục đồng trong làng.

Từ câu chuyện lạ lùng ấy, sau nhiều thế hệ dần dần hình thành một lễ hội dành riêng cho các trẻ chăn trâu, gọi là Lễ hội Mục đồng, diễn ra vào ngày 1-4 âm lịch hàng năm.

Theo các vị cao niên trong làng, Lễ hội Mục đồng ban đầu được tổ chức vào các năm Tý Ngọ Mẹo Dậu, nghĩa là 3 năm một lần, sau giãn dần ra 6 năm, rồi cuối cùng là 12 năm. Lần cuối cùng lễ hội dành cho trẻ chăn trâu này được tổ chức vào năm Bảo Đại thứ mười một (1936), lần đó, xe lửa đi qua làng dừng lại xem lễ rước rất lâu.

Năm 2007, lần đầu tiên sau hơn 70 năm vắng bóng, Lễ hội Mục đồng một lần nữa được tổ chức trở lại với sự đầu tư hơn nhờ sự đóng góp của 17 họ tộc làng Phong Lệ và tiếp tục được diễn ra vào năm 2010. Các hoạt động trong lễ hội phong phú, đa dạng.Sự nô nức, náo nhiệt mà lễ hội tạo ra không khác gì dịp Tết cổ truyền như rước kiệu, múa lân, chơi nhạc cổ, cúng tế,....