Vườn quốc gia Sông Thanh nằm ở phía Tây Bắc tỉnh Quảng Nam, rộng hơn 76.500 ha, trải dài trên địa bàn 12 xã của 2 huyện Nam Giang và Phước Sơn thuộc khu vực biên giới Việt Nam - Lào, phía Nam giáp với tỉnh Kon Tum.

Vườn quốc gia Sông Thanh có vị trí đặc biệt nằm giữa điểm kết thúc của dãy Trường Sơn Bắc, là nơi bắt đầu của dãy Trường Sơn Nam. Vườn nằm trên vùng núi thấp và trung bình, địa hình chia cắt phức tạp, có độ dốc lớn, tạo nên lưu vực đầu nguồn của hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn do 2 nhánh sông Bung và sông Cái hợp thành, chảy theo hướng Tây - Đông đổ ra biển tại Cửa Đại (thành phố Hội An).

Vườn quốc gia Sông Thanh có những giá trị bảo tồn cấp quốc gia và toàn cầu với hệ thực vật vô cùng phong phú và đa dạng khi có hơn 899 loài thực vật bậc cao. Vườn quốc gia Sông Thanh được xác định là vùng đa dạng sinh học trọng điểm bởi nơi đây là nơi thứ 3 của Việt Nam ghi nhận sự xuất hiện của nhiều loài động vật quý hiếm, được ghi vào Sách đỏ thế giới. Đặc biệt, Vườn có một số loại quý, hiếm như: Trầm hương, Lan Kim tuyến, Chò chỉ Lào, Mây sông Thanh, Lá nón Trung Bộ. Vườn quốc gia Sông Thanh còn là một khu vực rừng hỗn giao tập trung hàng trăm hecta loài Phơmu, đây là kiểu rừng độc đáo cần được bảo vệ. Về động vật, Vườn quốc gia Sông Thanh có 53 loài thú, 44 loài bò sát, 21 loài lưỡng cư, 25 loài cá và nhiều loại động vật không xương sống khác; trong đó, có 23 loài thú, 12 loài chim, 16 loài bò sát và 3 loài lưỡng cư có tên trong Sách Đỏ Việt Nam. Vườn có nhiều loài thú quý hiếm, đặc hữu như: Voọc vá chân nâu, Voọc vá chân xám, Mang lớn, Mang Trường Sơn, trong đó Mang Trường Sơn được phát hiện ở Quảng Nam vào năm 1997. Ngoài ra, các quần thể Voọc vá, Cu li và Vượn tại Vườn quốc gia Sông Thanh là những quần thể linh trưởng khá tập trung của Việt Nam và thế giới.

Vườn quốc gia Sông Thanh có vai trò quan trọng trong bảo tồn thiên nhiên ở Việt Nam và toàn cầu bởi các đặc điểm mà hiếm khu vườn nào khác có được. Cụ thể, Vườn nằm hoàn toàn trong một khu rừng đặc dụng lớn, có vai trò kết nối sinh cảnh với Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Linh (tỉnh Quảng Nam), Ngọc Linh (tỉnh Kon Tum), Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Voi - Quảng Nam...tạo ra một trong những vùng có diện tích rừng tự nhiên liên tục lớn, lên đến 500.000 ha ở khu vực miền Trung và cả nước.

Theo Quyết định, việc chuyển hạng Khu bảo tồn thiên nhiên Sông Thanh thành Vườn quốc gia Sông Thanh gồm các khu chức năng: Khu bảo vệ nghiêm ngặt, có chức năng, nhiệm vụ bảo vệ nguyên vẹn tài nguyên rừng và đất, cảnh quan và các tài nguyên sinh học đảm bảo tự nhiên của các hệ sinh thái; thực hiện các hoạt động nghiên cứu khoa học về hệ sinh thái rừng; hỗ trợ dịch vụ du lịch sinh thái. Khu phục hồi sinh thái, có chức năng, nhiệm vụ bảo vệ cảnh quan, tài nguyên rừng; phục hồi các hệ sinh thái rừng, khôi phục đa dạng sinh học và các giá trị khác của khu rừng; thực nghiệm, nghiên cứu lâm sinh, động, thực vật và địa chất, thủy văn, phát triển du lịch sinh thái.

Vườn quốc gia Sông Thanh ra đời không chỉ có ý nghĩa bảo tồn mà còn tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; thúc đẩy các hoạt động bảo tồn hệ sinh thái rừng nhiệt đới, các loài động vật quý hiếm, khu rừng Trường Sơn; là cơ hội để thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng sống tại huyện Nam Giang, huyện Phước Sơn và của toàn tỉnh vào công tác bảo vệ tài nguyên; bảo vệ, bảo tồn thiên nhiên; phát huy thiết thực việc khai thác các giá trị cảnh quan thiên nhiên với tiềm năng về du lịch khác như: Đường Hồ Chí Minh lịch sử, các di tích nền văn hóa Sa Huỳnh, các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của cộng đồng dân tộc thiểu số vùng Tây Quảng Nam, nhằm cải thiện sinh kế địa phương thông qua các hoạt động sử dụng và phát triển bền vững tài nguyên.

Du lịch sinh thái tại Vườn quốc gia Sông Thanh

Quanh vùng đệm của Vườn quốc gia Sông Thanh là nơi cư trú của cộng đồng nhiều dân tộc sinh sống tạo nên sự đa dạng, phong phú về bản sắc văn hóa. Đây là điều kiện thuận lợi để gợi mở định hướng khai thác du lịch sinh thái kết hợp khám phá văn hóa của các dân tộc. Đến với khu vực này, du khách có thể tham gia sinh hoạt với người dân địa phương; thưởng thức ẩm thực độc đáo; tìm hiểu về văn hóa, làng nghề, hoạt động sản xuất, đời sống người bản địa; đi bộ hoặc đạp xe qua các bản làng; tham quan và khám phá những nét văn hóa của người Cơ Tu, Giẻ Triêng, Mơ Nông…; tổ chức nhiều hoạt động du lịch sinh thái - cộng đồng hiệu quả như thể thao mạo hiểm - trekking; marathon băng rừng tại Khe Ru.

Vườn quốc gia đẩy mạnh khai thác một số tuyến du lịch trải nghiệm như đường Hồ Chí Minh lịch sử - Vườn quốc gia Sông Thanh; tour từ Khe Ru đến tháp Ba Tầng; tuyến tham quan phố cổ Hội An - Quảng Nai nghm; trảiệm du lịch tuần tra bảo vệ rừng và tìm hiểu các di tích văn hóa Sa Huỳnh, trải nghiệm chèo thuyền trên dòng sông Thanh và cập bến vào trạm bảo vệ rừng Khe Ru để quan sát thiên nhiên và các loài động thực vật quý hiếm; tìm hiểu giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của cộng đồng dân tộc thiểu số vùng Tây Quảng Nam, khai thác tuyến hành lang đa dạng sinh học của khu vực Trường Sơn kết nối giữa vườn quốc gia Sông Thanh với rừng Ngọc Linh và khu bảo tồn thiên nhiên Sao La. Bên cạnh đó, có thể khai thác tuyến đi bộ xuyên rừng, trải nghiệm du lịch mạo hiểm, cắm trại qua đêm, tham quan ngắm nhìn thác Grăng, cầu Thác Nước và những cảnh đẹp nên thơ, hùng vĩ của núi rừng.