Văn Miếu – Quốc Tử Giám là quần thể di tích đa dạng và phong phú nằm ở phía Đông kinh thành Thăng Long.

Lịch sử

Theo lệnh của vua Lê Thánh Tông, tiến sĩ Thân Nhân Trung đã nêu bật ý tưởng này khi ông soạn bài chiếu chỉ cho dựng bia tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám: “ Những hiền tài có đức tốt là nhựa sống của đất nước. Nếu nhựa cây bền chặt thì đất nước sẽ mạnh mẽ và tiến bộ. Nếu nhựa cây yếu, nước sẽ suy yếu, suy tàn… ”(Tấm bia đầu tiên dựng năm 1484 ghi chép về khoa thi năm 1442). Sau thời vua Lê Thánh Tông, tất cả các triều đại sau này đều dựng bia riêng tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám để ghi lại mục đích, quy chế của từng kỳ thi và tôn vinh những người đỗ đạt trong các kỳ thi của hoàng gia. Dù có loạn lạc nhưng hầu hết các triều đại đều chú ý đến việc đào tạo và tuyển chọn nhân tài. Tấm bia cuối cùng tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám được lập vào năm 1780 với kỷ lục về khoa thi được tổ chức năm 1779. Các vua nhà Nguyễn (1802 - 1945) tiếp tục đặt bia tại Văn Miếu, thành phố Huế khi họ dời đô đến đó.

Kiến trúc Văn Miếu - Quốc Tử Giám

Quần thể kiến trúc Văn Miếu - Quốc Tử Giám bao gồm: Hồ Văn, khu Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Nội Tự) và Vườn Giám. Văn Miếu - Quốc Tử Giám trở thành biểu tượng văn hóa và tinh thần hiếu học của người Hà Nội. 82 tấm bia tiến sĩ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu và ghi vào danh mục Ký ức thế giới toàn cầu. Những điều này cho thấy, Văn Miếu - Quốc Tử Giám không chỉ là tài sản quý giá của Thủ đô và cả nước, mà đã trở thành tài sản, di sản văn hóa của nhân loại.
Với giá trị về tâm linh, văn hóa, kiến trúc, trong nhiều năm qua, di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám luôn là một trong những điểm đến không thể bỏ qua của du khách trong và ngoài nước. Trong các báo cáo hoạt động hằng tháng của Sở Du lịch Hà Nội, Văn Miếu - Quốc Tử Giám luôn nằm trong danh sách những di tích có hoạt động ổn định, điểm đến hấp dẫn của du lịch Thủ đô. Tính riêng từ đầu năm đến nay, số lượng du khách đến tham quan Văn Miếu đạt gần 900 ngàn lượt.