Nằm giữa núi rừng của Sa Pa, dù đã trải qua gần cả thế kỷ thăng trầm nhưng khu tu viện Tả Phìn vẫn mang nét văn hóa, kiến trúc độc đáo mà không nơi nào có được. Tu viện cổ Tả Phìn với vẻ đẹp ma mị đầy huyền bí dường như là một thành phố đã chìm vào quên lãng nơi Sapa bình yên và thơ mộng. Bầu không gian yên tĩnh trầm mặc cùng khung cảnh lãng đãng sương khói, dường như nơi tu viện cổ chính là một thế giới khác tách biệt với chốn thị trấn Sapa tấp nập người qua lại.

Tu viện thuộc Bản Tả Phìn, cách thị trấn Sapa chừng 12km về hướng Đông. Công trình mang nét đẹp cổ kính theo phong cách thời Pháp thuộc. Hiện nay nơi đây bị bỏ hoang, đã nhuốm màu rêu phong. Những chính đặc điểm ấy đã được nhiều du khách yêu thích đến để chiêm ngưỡng nét đẹp mộng mị, huyền ảo.

Theo tài liệu lưu giữ lại, vào năm 1942, có 12 nữ tu khổ hạnh thuộc dòng Nữ tu Hội Thánh Kitô cải giáo bị trục xuất ra khỏi Nhật Bản. Trong số đó, 8 người và một thầy ở dòng khác tình nguyện xin phép được ở lại khu vực châu Á tiếp tục mục đích truyền đạo. Xuất phát từ nhu cầu này, đại sứ Pháp tại Nhật đã viết thư gửi Cha Tổng giám mục giáo phận Hưng Hóa. Lào Cai khi đó cũng là một xứ đạo, xin cho họ đến vùng này truyền đạo.

Tháng 2 năm 1942, quan toàn quyền Bắc Kỳ đã ký khế ước chuẩn y việc cấp khu đất bỏ hoang. Vị trí cạnh trạm nghiên cứu giống cây ăn quả Tả Phìn với giá trị dài lâu. Số tiền thuê tượng trưng là 1 quan/năm.

Tháng 6 năm 1942, đoàn nữ tu đến Lào Cai, được bố trí ở trong ngôi nhà gỗ cũ kỹ, không tiện nghi. Mỗi người trong số họ chỉ có quần áo mặc trên người và 200 yên. Quan Pháp tỉnh trưởng Lào Cai bấy giờ đồng ý cấp cho đoàn nữ tu đàn gia súc, gia cầm làm giống gồm có 8 con bò sữa, 1 con bò mộng, 2 bò đực, 2 bò cái tơ, 9 con bê, 24 con gà mái, 6 con lợn và rất nhiều nông cụ.

Không chỉ cung cấp thực phẩm sạch phục vụ nhu cầu tiêu dùng của quân nhân, khách du lịch Sapa đến nghỉ dưỡng, các nữ tu khổ hạnh đã tích cực tham gia nghiên cứu, phổ biến kỹ thuật canh tác tại địa phương. Tập trung vào các loại cây ăn quả, cây lương thực vùng ôn đới (đại mạch, lúa kiều mạch đen), rau xanh, nho, khoai lang… Về sau, tu viện đã trở thành nơi cung cấp hoa quả chính cho Sapa, sản xuất ra nhiều loại mứt độc đáo. Cùng với đó, lượng sữa, bơ, pho mát sản xuất ra nhận được đơn đặt hàng từ Hà Nội.

Đến năm 1945, bởi tình hình an ninh bất ổn, đoàn nữ tu đã di chuyển về Hà Nội, bỏ hoang tu viện. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, tu viện cổ Tả Phìn chỉ còn lưu giữ lại được mảng tường rêu phong, nhuốm màu thời gian.

Tổng thể, tu viện gồm một nhà 5 gian có hướng chính quay về phía tây, cao 3 tầng, chính là chỗ ở và sinh hoạt của các nữ tu. Tất cả giờ đây đã không còn phần mái, chỉ còn lại những bức tường đá phủ kín rêu phong theo năm tháng, và đôi khi giữa những viên đá xám ngoét, lạnh ngắt ấy, chợt lấp ló một mầm non vừa nhú, khiến người ta phải tròn mắt ngạc nhiên. Đi sâu vào bên trong, bạn sẽ thấy các mảng tường, ô cửa sổ rêu phong từng lớp nhưng vẫn kiên cố và chắc chắn. Mỗi bờ tường, viên gạch… đều mang đậm dấu ấn thời gian. Hầu như ai cũng muốn chạm tay vào gạch, vào lớp rêu phong để cảm nhận sự cổ kính của tu viện.

Tu viện cổ Tả Phìn vẫn khiến người ta phải xao lòng bởi một vẻ đẹp riêng không thể lẫn vào đâu, một vẻ đẹp mang đậm phong cách cổ xưa, huyền bí, mông lung như được bóc tách ra từ những thước phim thần thoại. Mặc dù bị hoang phế từ lâu, những đường nét cổ kính và không gian trầm mặc của bối cảnh lại là điểm thu hút đông đảo du khách dừng chân tham quan, chụp ảnh.

Tuy đã bị bỏ hoang từ rất lâu, nhưng bằng không gian trầm mặc, đường nét cổ kính, tu viện cổ Tả Phìn trở thành điểm đến hấp dẫn của Sapa. Sự hòa quyện giữa phong cách kiến trúc cổ điển, thêm chút ma mị mà thiên nhiên tạo nên đã khiến khách du lịch không khỏi bị mê hoặc.