Chùa Khai Nguyên, tên đầy đủ là Tản Viên Sơn Quốc tự hay còn được gọi là chùa Tản Viên tọa lạc tại thôn Khoang Sau, xã Sơn Đông, thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội. Đây là một ngôi chùa vô cùng nổi tiếng ở nước ta, với lịch sử lâu đời được xây dựng từ nửa đầu thế kỷ 16. Chùa Khai Nguyên hiện nay còn sở hữu bức tượng phật A Di Đà lập kỷ lục lớn nhất khu vực Đông Nam Á. Bức tượng này cao 72m với phần đế rộng hơn 1200m2 – tương đương với diện tích của khoảng 10 ngôi nhà.

Kiến trúc độc đáo chùa Khai Nguyên

Chùa nằm giữa một vùng quê yên bình, tươi đẹp. Có hồ nước vuông vắn nằm trong khuôn viên, cây cối xanh tốt, hoa thơm khắp 4 mùa, đem lại không khí thanh tịnh cho Phật tử, du khách khi bước chân tới chùa. Chùa Khai Nguyên có mô hình kiến trúc đặc biệt, vừa đáp ứng nhu cầu tu hành, vừa đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng tâm linh. Kiến trúc trong chùa vô cùng tinh tế khi có sự kết hợp hài hòa giữa cổ và kim. Chùa gồm: tháp Chuông, tháp Trống và khu Nội Viện.

Trong khuôn viên chùa, hệ thống tượng Phật, La Hán rất đặc sắc đặt trong Nội điện và các dãy hành lang, sân chùa. Đặt tại chính điện là ba pho tượng phật được chạm khắc tinh xảo. Đây chính là tượng thờ 3 vị thần là Động Quan Âm với tương truyền rằng Phật Bà đã tu hành và truyền đạo tại nơi đây cho Tam Vị tối linh thần Thánh Tản Sơn.

Nhà khách- nơi tiếp khách và hành lễ của chùa Khai Nguyên được thiết kế 2 tầng, diện tích 400m2. Bên hữu của chính điện là dãy Tăng Đường với kiểu kiến trúc 1 tầng mái ngói có quy mô khoảng 250m2. Đặc biệt, một thứ cảnh quan được coi là đặc sản của chùa Khai Nguyên đó là biển non bộ với hình “Thần Kim Quy Hai Đầu Bái Phật Cầu Kinh”, một kiệt tác thiên nhiên có một không hai của trời Nam.

Một số công trình khác

Phía trên Thần Kim Quy là những công trình kiến trúc có quy mô 1000m2. Trên đường đi vào Nội viện thì có giếng Rồng, vừa mục đích cấp nước vừa có vai trò trấn tích ngôi chùa. Điển tích về giếng Rồng gắn với tiền thiêng của chùa Khai Nguyên. Khi xưa nhân dân trong vùng hạn hán nặng nề, trụ trì đã thắp hương tự bạch cho các chư thần xin chỉ chỗ đào giếng. Và đêm đến trụ trì được chư Thần báo mộng chỉ nơi đào giếng. Quả nhiên mới đào được 3m thì mạch nước trong xanh trào phun lên và không bao giờ cạn nước kể cả mùa khô. Kể từ đó, cứ mỗi đầu xuân du khách trẩy hội đều xin nước về tẩy trần nhà để cầu may.

Đi qua giếng là suối Quan Âm, đầu nguồn chảy từ đỉnh Núi Mẹ và một phần từ sườn núi Chàng Rể. Nó gợi nhắc cho mỗi người chúng ta về truyền thống ” uống nước nhớ nguồn”. Tiếp đến là khu Nội Viện, với tổng quy mô khoảng 6ha, được quy hoạch các công trình lớn mang tầm cỡ Quốc Gia – Quốc Tế, nhằm cung ứng nhu cầu tu hành với những khóa tu chùa Khai Nguyên Hà Nội mùa hè được tổ chức cho quần thể nhân dân và các tín đồ Phật tử thập phương xa gần. Chùa có hang động Địa ngục diễn lại con đường xuống địa ngục theo kinh Phật Tịnh Độ Tông, nơi con người có thể ngẫm và nhìn nhận về lương tâm, đạo đức.