Tổng quan về chùa Thiên Lộc Thiền Tông Nha Trang

Đây là một ngôi chùa cổ đẹp có gần ba trăm năm tuổi, một danh thắng, nơi sinh hoạt văn hoá tâm linh, hàng năm có cả chục ngàn khách du lịch trong và ngoài nước tham quan, chiêm bái.

Chùa Thiên Lộc Thiền Tôn nằm sâu trong một vùng đất làng quê, yên tĩnh và thơ mộng với lũy tre làng và dòng sông uốn lượn. Trước cửa chùa là một hồ sen hình bán nguyệt, nơi đó tôn trí tượng Phật Bà Quan Thế Âm với gương mặt hiền hoà, bao dung, phóng tầm mắt xa xăm như nguyện cứu khổ, cứu nạn cho mọi người dân ở làng quê Diên An, an bình, hạnh phúc.

Trong khuôn viên chùa còn có Miếu Ông Thạch thờ một tượng đá xanh, điêu khắc phần âm dương nam, nữ (Yoni và Linga), đây là phiến đá cổ đã vài thế kỷ của người Chăm để lại với diện tích khoảng 1m2. Phần Linga nổi hẳn lên trên, phần Yoni khắc chìm xuống dưới rất khéo léo. Phiến đá Ông Thạch được thờ không chỉ như một tín ngưỡng mà còn là một tác phẩm điêu khắc nghệ thuật.

Trong sân chùa có 12 cây tùng được trồng thẳng tắp, rất hài hoà theo: “Thập nhị nhân duyên”. Bước vào chùa ta còn được chiêm ngưỡng Đại Hồng chung đúc vào ngày 29/9/1966 nặng 340kg, cao 1,6 mét do bổn đạo của chùa đóng góp tạo nên. Đây là chiếc Đại Hồng chung lớn nhất, nhì trong tỉnh Khánh Hoà, với tiếng ngân vang rất xa, khi nghe tiếng chuông chùa lòng người như quên đi nỗi nhọc nhằn, phiền muộn của người nông dân một nắng, hai sương.

Sau chùa Thiên Lộc có một cây bồ đề to lớn, vòng ôm bốn người giang tay không xuể, cao khoảng 60m, tán xòe rộng khoảng 40m che rợp bóng vườn chùa. Đây là cây bồ đề rất đẹp, nổi tiếng, trở thành điểm tham quan cho du khách và là nơi sinh hoạt của những em học trò quanh vùng vào các ngày nghỉ. Theo Hòa Thượng Trụ trì Thích Như Pháp thì cây bồ đề được trồng vào năm 1959, nhưng đất tốt, khí hậu lành, tốc độ phát triển của cây giống như một cây bồ đề cổ thụ đã 200 năm tuổi. Khung cảnh ở chùa cũng hết sức thanh tịnh. Sau và bên hông chùa còn có nhiều am thờ tự về những người đầu tiên khai khẩn và có công gây dựng nên ngôi chùa độc đáo này.

Không chỉ những dịp lễ hội mà cả những ngày bình thường, các Phật tử vẫn vào chùa nấu các món chay khi có khách thập phương ghé đến thăm. Món cơm trộn chay ở chùa cũng khá ấn tượng. Trong những dịp lễ, các Phật tử và tăng ni dọn dẹp ở chùa cùng làm các món chay này cho khách thưởng thức.

Chùa Thiên Lộc Thiền Tông ở đâu?

Chùa Thiên Lộc Thiền Tông tọa lạc tại thôn Phú Ân Nam, xã Diên An, huyện Diên Khánh, Khánh Hòa. Chùa được xây dựng trên một vị trí khá đẹp, mặt chùa hướng phía Nam, nhìn về dãy núi Chín Khúc (còn gọi là núi Hoàng Ngưu), bên cạnh chùa là dòng sông chỉ có nước vào mùa mưa lũ, nên gọi là sông Cạn.

Lịch sử hình thành của chùa Thiên Lộc

Thật khó xác định đúng niên đại xây dựng chùa, nhưng những cổ vật có mặt trong chùa và các Long vị thờ chư Tổ sư tiền bối cho biết, ngôi chùa đã được xây dựng cách nay gần ba thế kỷ. Trong chùa còn lưu giữ một đại hồng chung và một bảo chúng là hai vật rất xưa có từ thời Trịnh Nguyễn phân tranh, còn truyền lại. Trên Đại hồng chung có khắc “Thiên Lộc Thiền Tôn Tự”. Trên bảo chúng có ghi “Đinh Sửu niên, nhị nguyệt, nhị thập nhụt”, như vậy bảo chúng được đúc vào ngày hai mươi tháng hai năm Đinh Sửu, sau Vía Quan Thế Âm Bồ Tát một ngày và một cây trính có khắc ngày tháng năm trùng tu chùa: “Tự Đức cửu niên, tuế thứ Bình Thìn, mạnh thu nguyệt, cát nhật, trùng kiến Thiên Lộc Tự”. Theo Đại việt sử ký toàn thư, kể từ ngày phần đất Khánh Hoà thuộc về Việt Nam năm 1693, cho đến ngày Kinh đô Huế thất thủ, Việt Nam bị thực dân pháp xâm lược 1885, có 4 lần năm Đinh Sửu:

Đinh Sửu (1697) nằm trong niên hiệu Chính Hòa (1680-1705)

Đinh Sửu (1757) nằm trong niên hiệu Cảnh Hưng (1740-1786)

Đinh Sửu (1817) nằm trong niên hiệu Gia Long (1802-1820)

Đinh Sửu (1877) nằm trong niên hiệu Tự Đức (1847-1883)

Như thế, suy luận bằng phương pháp loại trừ ta có thể bỏ qua năm Đinh Sửu 1887, vì căn cứ trên một cây trính có khắc ngày tháng trùng tu chùa: “Tự Đức cửu niên, tuế thứ Bình Thìn, mạnh thu nguyệt, cát nhật, trùng kiến Thiên Lộc Tự”, tức là trùng tu chùa niên hiệu Tự Đức năm thứ 9 (l856), tháng đầu mùa thu, ngày lành. Tất nhiên chùa phải khai sơn trước thời kỳ ấy. Có thể tin chắc là chùa Thiên Lộc đựoc kiến tạo năm Đinh Sửu (1757) thời Cảnh Hưng. Bởi vì dưới thời chúa Nguyễn, người Đàng Trong tuy vẫn dùng danh hiệu nhà Lê, song không chịu ân uy gì của nhà Lê, nên trong văn tự chỉ ghi tuế, nguyệt mà không ghi niên hiệu cũng không hề bị tội vạ gì.

Từ khi Gia Long thống nhất lãnh thổ, buộc phải viết niên hiệu trước, rồi mới viêt tuế nguyệt sau, lệnh vua không ai dám trái. Như vậy trên bảo chúng chỉ ghi tuế nguyệt, chắc chắn không phải từ thời Gia Long về sau mà thời Cảnh Hưng. Thiên Lộc Thiền Tôn Tự sau gần ba trăm năm xây dựng, phát triển và trưởng thành luôn đồng hành cùng người dân địa phương trong mọi thời đại, là điểm văn hoá của xã Diên An, ngôi danh thắng của Diên Khánh, Khánh Hòa. Chùa Thiên Lộc đã ghi dấu ấn của nhiều đời Trụ trì, chư vị Tôn đức đã dày công tài bồi xây dựng, gắn bó cùng chùa: Hoà Thượng Thích Viên Dung, Thiền sư Thích Hải Tạng, Thiền sư Thích Hải Vinh, Thiền sư Thích Hải Ân, Thượng Tọa Thích Chánh Ký, Hoà Thượng Thích Như Pháp từ năm 1955 đến nay.

Chùa Thiên Lộc Diên Khánh không chỉ là nơi sinh hoạt văn hoá tâm linh, mà còn là điểm than quan không thể bỏ qua khi đến Nha Trang. Hàng năm chùa Thiên Lộc thu hút rất đông đảo khách du lịch trong và ngoài nước kéo về.